*** Όλα τα κείμενα των 450 και πλέον αναρτήσεων, αυτού του ιστολογίου, έχουν γραφτεί εξ ολοκλήρου από τον Blogger *** Από την "Αρχική Σελίδα" πιέζοντας στο κάτω μέρος δεξιά "Παλαιότερες Αναρτήσεις" μεταβαίνουμε στην επόμενη 50αδα *** Σύμφωνα με το Google Safe Browsing το ιστολόγιο αυτό είναι ιδιαίτερα ασφαλές. ***

Please Translate to Your Language:

Μεγάλη ιδέα (Big idea)

Σύμφωνα με τον Grant Wiggins+ (πρόεδρο του «Authentic Education in Hopewell, N.J» 1950-2015) μια ιδέα είναι «μεγάλη» (big idea) αν μας βοηθά να κατανοήσουμε πολλές συγκεχυμένες εμπειρίες και φαινομενικά απομονωμένα γεγονότα.

Είναι σαν την εικόνα που σχηματίζεται από την ένωση  τελειών με μία συνεχή γραμμή. Για παράδειγμα, «ο κύκλος του νερού» είναι μια μεγάλη ιδέα για τη σύνδεση φαινομενικά διακριτών και μονόδρομων γεγονότων (το νερό φαίνεται να εξαφανίζεται μόλις εξατμίζεται όμως συνεχίζει να υπάρχει σε άλλη κατάσταση).

Εάν μια ιδέα είναι «μεγάλη», μας βοηθά να κατανοήσουμε τα πράγματα και να δουλεύουμε πιο έξυπνα, δεν είναι μια αόριστη έννοια. Για κάθε δράση υπάρχει ίση αντίδραση αυτή είναι μια μεγάλη και ισχυρή ιδέα, μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε για να μελετήσουμε, να οργανώσουμε, να κατανοήσουμε τα φαινόμενα και να προβλέψουμε αλλαγές στην κίνηση. Η ιδέα ότι «το αίμα νερό δεν γίνεται» είναι ισχυρή για την κατανόηση πολλών σχέσεων σε κοινωνίες και ίσως για την κατανόηση μερικών προβληματικών αποφάσεων που λαμβάνονται από τα μέλη της οικογένειάς μας!

Επομένως, μια πραγματική ιδέα δεν είναι μια «απλή» ιδέα. Δεν είναι αφηρημένη με κακή έννοια, είναι συγκεκριμένη, είναι χρήσιμη και έχει πραγματικό αντίκτυπο. Για παράδειγμα, σκεφτείτε έναν ντετέκτιβ που προσπαθεί να κατανοήσει πολλές αινιγματικές ενδείξεις των οποίων το νόημα και η σχέση είναι ασαφείς. Οποιαδήποτε θεωρία μπορεί να σχετίζεται με κάποια κίνητρα. Ένας καλός ντετέκτιβ έχει μερικές ιδέες σχετικά με το κίνητρο για να βγάλει νόημα σε κάτι που διαφορετικά θα έμοιαζε περίεργο για τους υπόλοιπους από εμάς.

Η «μεγάλη ιδέα» «Ακολουθήστε το χρήμα» είναι αρκετά πρακτική, βοηθά στη διάκριση ενδείξεων από ασήμαντα γεγονότα και δείχνει τον δρόμο προς περισσότερα γεγονότα.

Ομοίως, στη διδασκαλία της γραμματικής ή της ιστορίας, τα περισσότερα «θέματα» είναι μεγάλες ιδέες. Γιατί; Διότι εάν χρησιμοποιούνται σωστά παρέχουν στους μαθητές νοητικά σχήματα ή πρότυπα που βοηθούν να κατανοήσουν όλες τις λεπτομέρειες των κειμένων.

Στην επιστήμη, οι πιο φωτεινές υποθέσεις είναι μεγάλες ιδέες. Έτσι, η ιδέα ότι είμαστε όλοι μέρος μιας «τροφικής αλυσίδας» ζωντανών και μη ζωντανών πραγμάτων είναι μεγάλη επειδή συνδέει φαινομενικά διαφορετικά (και απομονωμένα) ζώα και φυτική ύλη σε ένα μεγαλύτερο κατανοητό «οικοσύστημα» ανταλλαγής ενέργειας. Στη συνέχεια βλέπουμε τον ρόλο των αρπακτικών, των σκουπιδιών και της σχέσης μας με τη φύση με έναν εντελώς νέο και χρήσιμο τρόπο από ό,τι πριν.

Αν κάνουμε μια ερώτηση χρησιμοποιώντας μια μεγάλη ιδέα μετατρέπεται σε ουσιαστική ερώτηση.

Η "τροφική αλυσίδα" επομένως είναι μια μεγάλη ιδέα. «Από ποια ενέργεια εξαρτάται και πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε την πρόσβαση σε αυτήν;» είναι μια ουσιαστική ερώτηση για αυτή τη μεγάλη ιδέα. Ενώ είναι αλήθεια ότι μερικές φορές όταν μας ζητείται να ονομάσουμε μια μεγάλη ιδέα, την πλαισιώνουμε ενστικτωδώς ως ερώτηση ή δήλωση, μερικές φορές απλώς την εκφράζουμε ως φράση ή λέξη.

Οι νόμοι κίνησης του Νεύτωνα είναι τρεις πολύ μεγάλες ιδέες που τέθηκαν ποτέ, ξαφνικά, χιλιάδες φαινομενικά άσχετα γεγονότα και φαινόμενα - πτώση κουταλιών, παλίρροιες, τροχιά του φεγγαριού - δεν είχαν μόνο μια σημαντική εξήγηση, αλλά θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μέρος ενός τεράστιου συνεκτικού συστήματος με ατελείωτη προγνωστική και συνδετική ισχύ.

Δεν μπορούμε συγκρίνουμε τη «μεγάλη ιδέα» με κάποια έννοια που διδάσκεται ως γεγονός. Μόνο τότε βοηθάμε τον μαθητή να καταλάβει ότι μια ιδέα είναι ένα συμπέρασμα και καταλήγει να γίνεται μεγάλη ιδέα.

Στο Αμερικανικό Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικής μεγάλες ιδέες είναι τα κύματα, τα πεδία, η διατήρηση, η μεταβολή, η αλληλεπίδραση μέσω δυνάμεων, και το σύστημα. Αυτές βοηθούν τους μαθητές να κάνουν διασυνδέσεις μεταξύ των εννοιών της φυσικής που έχουν νόημα για αυτούς.

Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα βιβλίο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που αναφέρεται στην «επιστήμη» και στο πρώτο μάθημα ξεκινά με έναν ατυχή τρόπο να διδάξει την «επιστήμη». Υποθετικά λοιπόν, αρχίζει στο πρώτο μάθημα με λανθασμένη ιδέα για το τι είναι «επιστήμη». Υπάρχει μια εικόνα ενός σκύλου που είναι παιχνίδι και ένα χέρι που το κουρδίζει για να κινηθεί, στη συνέχεια ο σκύλος τρέχει. Κάτω από την τελευταία εικόνα, λέει "Τι το έκανε το σκυλάκι να κινηθεί"; Σε επόμενη σελίδα υπάρχει η εικόνα ενός πραγματικού σκύλου και η ερώτηση: "Τι το κάνει να κινείται;" Πιο κάτω υπάρχει η εικόνα μιας μοτοσικλέτας και η ερώτηση: "Τι την κάνει να κινείται;" και ούτω καθεξής. Ο μικρός μαθητής σχηματίζει ασάφεια για όλα αυτά και έτσι δεν καταχωρείται ως μεγάλη ιδέα για το τι είναι η «επιστήμη». Όμως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ορθά η έννοια «ενέργεια» αντί του όρου «επιστήμη». Έτσι γίνεται αντιληπτό αν διδάσκουμε μια ιδέα ή έναν ορισμό.

Αν όμως δοκιμάσουμε με άλλον τρόπο: "Χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη που μόλις έμαθαν «ενέργεια» επαναδιατυπώνοντας χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη ενέργεια: «πείτε μου τι γνωρίζετε για την κίνηση του σκύλου».

Εν ολίγοις, εάν η λέξη είναι απλώς ένας τεχνικός όρος και όχι μια ζωτική προσέγγιση, δεν είναι μεγάλη ιδέα.

Θα πρέπει να αποφεύγουμε τον πειρασμό να αντιμετωπίσουμε τις επιστημονικές ιδέες ως γεγονότα.

Όμως, οι δάσκαλοι συχνά άθελα τους συνδυάζουν όρους με ιδέες. Στην επιθυμία τους να κάνουν τη διδασκαλία πιο αποτελεσματική, συχνά αντιμετωπίζουν τη θεωρία ή τη στρατηγική ως γεγονός που σχετίζεται με έναν ορισμό.

Η "Μεγάλη ιδέα" δεν έχει το δικό της πλαίσιο προτύπου, επειδή πολλά πλαίσια στο πρότυπο πρέπει να αναφέρονται άμεσα ή έμμεσα σε μεγάλες ιδέες. Αν λέω "κοινό και σκοπός" αυτή είναι μια φράση που αντιπροσωπεύει μια μεγάλη ιδέα στο γράψιμο και την ανάγνωση. Αν ρωτήσω: "Ποιος είναι ο σκοπός μου και ποιος είναι το κοινό μου;" Αναγνωρίζω τη σημασία αυτής της ιδέας και την χαρακτηρίζω ως ουσιαστική ερώτηση. 

Λοιπόν, τι κάνει μια ιδέα μεγάλη; Μια ιδέα είναι μεγάλη αν μας βοηθά να κατανοήσουμε πολλά διαφορετικά, χωρίς νόημα, απομονωμένα, αδρανή ή συγκεχυμένα γεγονότα. Μια μεγάλη ιδέα είναι ένας τρόπος να βλέπουμε χρήσιμες συνδέσεις, όχι μόνο ένα άλλο κομμάτι γνώσης.

Μια αληθινή ιδέα δεν τελειώνει τη σκέψη αλλά την ενεργοποιεί. Έχει τη δύναμη να θέτει ερωτήματα και να δημιουργεί μάθηση. 

Επομένως, δημιουργούμε ιδέες που βοηθάνε τους μαθητές να κατανοήσουν το μεμονωμένο περιεχόμενο που δεν μπορεί παρά να φέρει την έρευνα στο προσκήνιο.

Πολύδωρος Σταυρόπουλος, Μηχανολόγος Εκπαιδευτικός 

MSc STEM in Εducation.


Διαχειριστής: Πολύδωρος Σταυρόπουλος, Εκπαιδευτικός Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc STEM in Education (Παιδαγωγικό Τμήμα ΑΣΠΑΙΤΕ). Πιστοποιημένος: Επιθεωρητής ασφάλειας, υγείας, ποιοτικού ελέγχου και εκπαιδευτής ενηλίκων. Συγγραφέας, μεταφραστής μηχανολογικών βιβλίων.Πρέσβης STEM Scientix.

O Blogger είναι Πρέσβης STEM Scientix

Επισκέψεις από τον Ιούνιο 2017